شست و شو و رسوب زدایی

پس می توان نتیجه گرفت که با افزایش مقاومت حرارتی(R)، نرخ انتقال حرارت(q) کاهش می یابد.

بررسی اهمیت رسوب و هزینه های ناشی از آن:

ایجاد رسوب روی مبدل حرارتی سبب ایجاد هزینه اضافی برای ادامه کار سیستم می شود. که به طور کلی هزینه های ناشی از رسوب را با توجه به نحوه تولید آن به چهار دسته  طبقه بندی می کنند:
1) هزینه های اضافی یا هزینه های موجود برای طراحی و ملاحظات ویژه:  یک طراحی خوب می تواند باعث کاهش هزینه های عملیاتی ناشی از رسوب شود. یکی از راه ها افزایش سطح مقطع لوله در اثر رسوب، به یک پمپ قوی تر برای تامین دبی ثابت نیاز است که باعث افزایش قیمت پمپ می شود، همچنین بر مقدار تاسیسات جانبی لازم نیز تاثیر می گذارد.
2) هزینه های لازم انرژی و سوخت:  با توجه به مقاومت رسوب ایجاد شده، عملکرد انتقال حرارت مبدل به مرور کاهش می یابد و این کاهش عملکرد با افزایش اختلاف دمای سیال مبدل یا افزایش نرخ حجمی آن جبران می شود که با مصرف مقدار بیشتر از سوخت یا انرژی الکتریکی همراه است، همچنین کاهش سطح مقطع لوله که ناشی از رسوب است باعث افزایش سرعت در لوله های مبدل می شود و این افزایش سرعت، با توجه به رابطه   u2αρΔ ، باعث افزایش اختلاف فشار می شود و برای تامین این اختلاف فشار به انرژی اضافی برای پمپ نیاز است.
3) هزینه های نگهداری و تعمیرات:  بازده مبدل های حرارتی با افزایش مقاومت حرارتی کاهش می یابد و برای حفظ انرژی لازم برای عملیات، مبدل حرارتی را باید تمیز کرد که هزینه هایی را در بر می گیرد که بسته به نوع تمیز کردن متفاوت است. به جرات می توان گفت حدود 15% هزینه های نگهداری در صنعت به مبدل های حرارتی و جوش آورها مربوط می شود که نصف این مقدار فقط بخاطر رسوب است.
4) هزینه های کاهش تولید یا هزینه های ناشی از خاموش کردن مبدل:  هنگامی که یک مبدل حرارتی در حال تمیز شدن باشد اگر مبدل جایگزین برایش در نظر گرفته نشده باشد در واقع هیچ تولیدی نداریم و نبود تولید به منزله نبود در آمد است و همچنین راه اندازی مجدد پس از خاموش کردن نیز هزینه هایی را در بر می گیرد.
همانطور که مشهود است پدیده رسوب در مبدل های حرارتی اهمیت بسزایی دارند و در زمانی که کاهش بازده مبدل حرارتی  ناشی از رسوب باشد، عملیات رسوبزدایی بسیار ضروری می شود. فرآیند رسوبزدایی کاملا تخصصی می باشد و نحوه  و روش آن بستگی به عواملی همچون نوع مبدل، نوع و میزان رسوب، میزان سختی رسوب، جنس و ضخامت لوله و …(دیگر عواملی که ممکن است در روند عملیات محدودیت ایجاد کنند) دارد  و به طور کلی روش های رسوبزدایی عبارتند از:
1. روش شیمیایی
2. روش مکانیکی
3. روش هیدرومکانیکی
انتخاب روش کار، مواد شیمیایی و ابزار مکانیکی برای عملیات رسوبزدایی به عوامل فوق الذکر بستگی دارد.
و همانطور که مشخص است شستشو و رسوبزدایی سطوح داخل لوله و خارج لوله کاملا متفاوت هستند.

شستشوی سطح داخلی مبدل ها: